Je kind zit thuis, omdat het op school niet ‘teplak’ is, geen aansluiting vindt bij de groep, of niet kan meekomen. Als een kind niet past binnen het huidige onderwijsaanbod heeft dat vaak heftige gevolgen. Eén van de belangrijkste is misschien wel dat het kind zelfvertrouwen verliest. Anke Timmermans (39), moeder van Bouke (12), heeft haar zoon weer zien opbloeien na een lange zoektocht in onderwijsland. De oplossing? Bouke krijgt thuisonderwijs.

Strijdbaar
‘Hy kin leare, hy wol leare en hy sil syn plak fine yn ’e maatskippij.’ De moeder van Bouke is nog altijd strijdbaar. In groep drie trokken Anke Timmermans en haar man Timon voor het eerst aan de bel voor hun zoon Bouke. Ze gingen een onderzoekstraject in, waaruit al snel naar voren kwam dat Bouke een vorm van autisme had (ASS).

Op school kwam Bouke goed mee, totdat zijn juf uit de roulatie raakte. Een plotselinge verandering.

Juf Maaike wie syn feilige beaken. Doe’t Maaike fuortgong, wie it mis.

Bouke ging tijdens de les op de tafel staan, hij was onrustig in de kring. ‘Hy fielde him net feilich mear.’ Het werd steeds duidelijker dat hij het op school niet kon bolwerken in de nieuwe situatie. Thuis ontplofte hij, Bouke vond geen andere uitweg dan te schreeuwen en te huilen. Anke en Timon wisten dat er iets moest gebeuren. Op school ging het niet meer.

Thuiszitters in Nederland
Cijfers van het Ministerie van Onderwijs wijzen uit dat bijna 8.000 leerplichtige kinderen niet naar school gaan. Dat aantal staat los van de 4.500 kinderen die vrijgesteld zijn van de leerplicht omdat zij lichamelijk of geestelijk gehandicapt zijn. In 2014/2015 gingen 72.732 leerlingen meer dan zestien uur in vier weken niet naar school. Dat jaar telde 4.000 thuiszitters. Meer dan de helft daarvan bleef langer dan drie maanden thuis. (Bron: Leerplichtbrief 2016, Staatssecretaris Dekker.)

Thuisonderwijs
Over hoeveel kinderen in ons land thuisonderwijs krijgen, is weinig bekend. Schattingen lopen uiteen van 200 tot 2.000 leerlingen. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Thuisonderwijs worden nog niet veel kinderen thuis onderwezen, omdat het fenomeen thuisonderwijs in Nederland nog vrij onbekend is. Dat komt mede doordat er vanuit de overheid weinig aandacht aan thuisonderwijs wordt besteed (aldus de vereniging).

Wiel opnieuw uitvinden
Voor Anke voelde het alsof zij het wiel opnieuw moesten uitvinden, terwijl er toch veel meer ouders zijn die zich in een soortgelijke situatie bevinden. Bouke ging, nadat het misging op zijn basisschool in Oudega, eerst naar het speciaal onderwijs in Drachten. Dat ging goed, tot ook daar de juf wegging, met zwangerschapsverlof. ‘It wie in kopy fan de eardere situaasje’, vertelt ze.

It gong mis. Ik waard hast alle dagen belle oft ik Bouke ophelje koe.

Hy krige allang gjin ûnderwiis mear. As se yn ’e klasse net mei him omgean koene, dan krige er in boekje en koe er wat lêze. Dat makke de situaasje der net better op. Sjoch, Bouke is frij yntelligint. Hy gong nei skoalle, mar hy learde neat. Dat wie net goed foar syn selsfertrouwen.’

Uiteindelijk ging Bouke naar een school in Smilde waar ze speciaal onderwijs combineerden met een traject observatie behandeling van het GGZ. Alles op dezelfde plek. Het leek ideaal. Bouke had het er naar zijn zin. Er waren toen al drie jaar verstreken waarin Bouke per schooldag ongeveer anderhalf uur les had gekregen. Anderhalf uur waarin hij een boekje kon gaan lezen.

Passend onderwijs en jeugdzorg
Het voorbeeld van Anke is precies de reden waarom onderwijsadviesbureau Cedin passend onderwijs en jeugdzorg combineert. De organisatie heeft met het traject Maatwerk Onderwijs (dreigende) Thuiszitters deze twee zaken bij elkaar gebracht. Een unieke aanpak in Nederland, aldus Siska Hummel van Cedin, waarbinnen alle betrokkenen samenwerken. De leerling krijgt een vaste casemanager die verantwoordelijk is voor het hele traject. Elke leerling krijgt een onderwijsarrangement op maat. En dat kan (deels) thuis of (deels) op school plaatsvinden.

Smilde
Die combinatie van zorg en passend onderwijs was ook precies wat Bouke in Smilde zou krijgen. Hij voelde zich daar op school bovendien direct thuis. Maar toen kregen Anke en Timon een mail waarin stond dat de school de deuren sloot. ‘Yn al dy jierren wie dat it iennichste momint dat ik tocht: No wit ik it echt net mear. Mar ja, do kinst lulk wêze, fertrietlik wêze, it hat gjin sin. Wy binne om ’e tafel gongen mei dy skoalle. Bouke soe doe al nei groep 8!’

IVIO@School
En buiten de gesprekken ging ze het internet op. Op zoek naar onderwijs voor leerlingen met autisme. Toen vond ze via Facebook iemand die het verlossende woord noemde: ‘thuisonderwijs’. IVIO@School biedt maatwerk voor thuiszitters. En zo ook: complete lespakketten om thuis onderwijs te geven. Anke stelde het voor bij de school in Smilde. Tegelijkertijd vroeg ze Janna, degene die Bouke al die jaren had begeleid op de dagbesteding ‘Tierelantuintje’ in Oudega, of zij die lessen misschien zou willen geven. Zij was een vertrouwd gezicht voor Bouke. Samen zijn ze in gesprek gegaan met de gemeente, omdat die de thuisdocent zou betalen. De school in Smilde zou de kosten voor het lespakket op zich nemen. ‘Ik tink dat it allegearre slagge is omdat it sa’n útsûnderlike situaasje wie en omdat it noch mar om ien jier gong.’

Zo graag willen leren
Hoewel Bouke ondertussen jaren onderwijs miste, bleek al bij de eerste lessen dat hij bijna geen achterstand had. Het grootste cadeau is nog wel dat hij weer lekker in zijn vel zit. Sinds kort weet Bouke dat hij na ‘groep 8’ naar het voortgezet onderwijs gaat. Hij reageerde daar heel enthousiast op. Hij wil zó graag weer naar school. Janna gaat in augustus de eerste maanden met hem mee, zodat het vertrouwd blijft en hij rustig kan wennen aan de nieuwe situatie. Anke lacht: ‘Frisse moed, wy gean der wer foar!’

Nr 2. 2016: 23 septimber 2016