21st Century Skills voor kinderen

Hoe leuk is het om oude schoolschriften door te bladeren. Rekenen, taal, topografie en begrijpend lezen waren vroeger de belangrijkste ‘vakken’ bij mij op de basisschool. Maar daar redden kinderen van nu het niet meer mee. De kennis is vaak ‘one click away’, makkelijk op te zoeken. Veel belangrijker is het nu dat kinderen leren hoe ze die informatie goed en zo snel mogelijk kunnen vinden. Het is een van de 21st Century Skills voor kinderen.

Onderwijsdeskundigen hebben er lang over gedaan, maar er staat sinds kort een set vaardigheden op papier – of moeten we zeggen online – voor kinderen. Vergelijk het met de schijf van vijf voor voedsel, maar dan met elf onderdelen. Kritisch denken, creatief denken, probleem oplossen, samenwerken, communiceren en natuurlijk de ict-basisvaardigheden staan er bijvoorbeeld op.

Je moet dingen durven

Met deze bagage moeten kinderen ook na hun schooltijd succesvol kunnen zijn. De samenleving verandert in vlug tempo. De banen liggen niet meer voor het oprapen, je moet je kunnen onderscheiden van anderen. Je moet dingen durven en je laten zien.

Het zijn zaken die je niet uit de schoolboeken leert, maar in de praktijk moet brengen. En dat vraagt veel van het onderwijs. Er moet wezenlijk anders les worden gegeven, wil je kinderen dit soort kennis bijbrengen.

Frysk rint foarop mei de leermetoade Spoar 8

Bij de Afûk is daar al een slag in gemaakt. Voor het Fries kunnen scholen straks werken met de digitale leermethode Spoar 8. Momenteel draaien verschillende scholen pilots, en de eerste reacties zijn positief.

‘It slút folle better oan by de praktyk en by wat de bern sels graach dogge’, vertelt docente Janke Singelsma. Zij geeft les aan groep 7 en 8 op basisschool De Opslach in Wommels en werkt met de nieuwe lesstof. Zo lezen ze gedichten niet meer saai voor uit een boek, maar maken de kinderen deze zelf, in rap-vorm. ‘Dat freget folle mear fan de bern, mar dit fine se wol folle leuker. Se doarre ek mear.’ Tijdens de rap-les ging het over van alles. Van Cambuur tot dat suffe huiswerk. ‘Ik frege ien fan myn learlingen wêr’t rappers it no eins altiten oer ha. “De dingen út it leven”, sei er hiel wiis’, vertelt ze lachend.

De lessen Fries bestaan dus niet meer uit louter invuloefeningen. Elk hoofdstuk heeft een eigen thema en begint met een vlog. Daarna volgen opdrachten. In de praktijk. ‘Sa moatte bern by it tema jierdei bygelyks nei de bakker om dêr in jierdeitaart te bestellen’, legt Lisa Boersma van de Afûk uit.

Op die manier leren ze de taal terwijl ze die gebruiken. Niet meer alleen het oplepelen van kennis, maar direct dingen uitproberen. Tuurlijk is er nog wel ruimte voor grammatica en spelling, maar dat leren de leerlingen via een computergame.

Bern nimme de rezjy oer har eigen ûnderwiis

Persoonlijk onderwijs

Daar komt bij dat kinderen zo ook in hun eigen tempo de oefeningen kunnen maken. Waar ‘wij’ vroeger klassikaal les kregen – “vandaag maken we de sommen van hoofdstuk 3” – zal dat straks per leerling verschillen. ‘Se nimme de rezjy oer harren eigen ûnderwiis’, legt Wim de Boer, haad ûnderwiis bij de Afûk, uit.

‘Wêrom binne minsken yn Frankryk folle minder gelokkich as wy, sa’t lêsten út ûndersyk bliken dien hat? Om’t sy net leare de rezjy te nimmen. Moandeitemoarn om 10 oere wurdt dêr op alle skoallen deselde les jûn. Gjin ûnderskied of yndividuele oandacht’, vertelt hij. Hier wordt creativiteit van kinderen beloond, daar niet.

De Boer denkt dat wij in Nederland afstevenen op een Schots onderwijsmodel. In Schotland werken ze met een ‘Curriculum for Excellence’. ‘Ik tink dat der daliks noch in kearn oan ûnderwiistaken bestiet, mei in grutte fleksibele skyl deromhinne.’ Een eigen menu dat kinderen (en ouders) samen kunnen stellen. Vakken die in dienst staan van de eigen ontwikkeling. Persoonlijk onderwijs.

Leerkrachten moeten anders gaan werken

Natuurlijk gaat dit niet van de ene op de andere dag. Er wordt in Nederland bijvoorbeeld al bijna tien jaar gepraat over de 21st Century Skills en de daarbij komende veranderingen. Er moeten lessen voor bedacht worden, methoden en toetsvormen. En leerkrachten moeten anders gaan werken. Maar, zegt docente Singelsma, wanneer kinderen opbloeien en enthousiast zijn, word je dat als docent ook. ‘Bern dy’t fol enerzjy earne foar gean, dat is sa moai.’

‘We liede bern tenei net mear op om Triviant te winnen. Mar wy leare se harsels te ûntwikkeljen’, voorspelt Boersma.

Ut: heit&mem 2016, nr 1

Mear lêze oer de feroarings yn it ûnderwiis?