Wie zegt er nou hardop dat hij zijn kind weleens slaat? In 2007 (ja, toen pas!) is het slaan van kinderen strafbaar gesteld. De pedagogische of corrigerende tik is verboden. Maar betekent dat niet dat juist omdát het strafbaar is, de drempel om hulp te zoeken als je je kind slaat alleen maar hoger wordt? En hoe zit het dan met niet-fysieke mishandeling? 

Bij mishandeling denken we vaak aan kinderen met een blauw oog of een arm in het gips; ‘van de trap gevallen’.  Slaan helpt niet, het enige wat je doet is je kind van je af slaan. Letterlijk en figuurlijk.   

Schelden en schreeuwen is figuurlijk slaan, verbale mishandeling.  

En geestelijk mishandelen,  zoals kleineren, negeren of pesten, is zo niet nog schadelijker.    

Maar mishandeling is óók geen gehoor geven aan behoeftes van je kind. Niet naar ze luisteren, niet knuffelen, niet respecteren, niet voldoende eten geven of geen warme kleding geven in de winter.

Een paar feiten op een rij uit ons land;

– elk jaar worden 119.000 kinderen mishandeld; dat is in elke klas één!

-elke week sterft een kind door mishandeling

-20% van de mishandelde kinderen heeft als volwassene problemen; bv. een psychiatrische stoornis, depressie, angststoornis, drugsgebruik of seksueel risicogedrag. Ook is er een verhoogd risico om later eigen kinderen te mishandelen.   

Ik groeide op in een onrustig gezin, als jongste van vijf. Agressie en geestelijke mishandeling was er aan de orde van de dag. Niet veilig. Als wij niet deden wat er gezegd werd dan stond daar straf op. Maar er werd ook gestraft zonder aanleiding, of ik wist niet waarom er geslagen werd of een andere straf (afzondering, geen eten, huisarrest) werd uitgedeeld. Slechte cijfers op school halen daar stond ook straf op. Maar ik kon toch echt niet beter. Wat bezielde mijn ouders? Het antwoord was dan wat de bijbel ze had verteld: ‘Wie zijn kinderen lief heeft spaart de roede niet’. Ik heb het geweten.  

Mishandeling ontstaat vaak omdat kinderen iets anders doen dan de ouderverwacht. En de verwachtingen liggen vaak hoog. Want we willen dat onze kinderen een beter of makkelijker leven hebben later dan wij. En in onmacht als dat niet lijkt te lukken kunnen ouders letterlijk om zich heen gaan slaan…

De blauwdruk die ouders aan hun kinderen meegeven is moeizaam te wissen. Zo’n diep karrenspoor waar je dan met je fiets uit wilt sturen, maar het lukt niet.  

Het voorbeeld dat ik vroeger heb gehad heeft mij gevormd. ‘Huilen helpt niet, je moet flink zijn’. Dat was de boodschap. En ik was flink. Heel flink. Maar diep van binnen zat een verdrietig meisje dat niet mocht voelen, die niet mocht zijn zoals ze was. Op mijn dertigste bleek ik depressief. Mijn verdriet had zijn weg naar binnen gezocht en was vastgeklonken. Al 30 jaar deed ik alles om lief gevonden te worden. Stond voor iedereen klaar om te helpen, werkte altijd te hard en was daardoor chronisch overspannen. Ook in relaties gaf ik mijn grenzen nooit aan en viel ik op ‘verkeerde mannen’.   

Gelukkig vond ik goede hulp en daarna een lieve man. Toen we kinderen kregen wist ik het duizend procent zeker: ik zou het beslist anders gaan doen. Maar toen…  

Ik vergeet het nooit. Mijn zoon was drie. Elke dag driftbuien. Heel lang bleef ik geduldig, hoewel ik niets van hem snapte. (ik was toen nog geen kindertolk…)  Maar ik hoorde mezelf op een gegeven moment toch tegen hem schreeuwen, ik trok het niet meer en ik heb hem aan zijn arm naar de gang gesleurd en toen dacht ik:  ‘NEEEEEEE,  dit niet!’ Het was voor mij het moment van ommekeer. Dit wil ik niet voor mij kind! Géén herhaling van zetten. Ik heb toen lang en heftig gehuild. Ik voelde me zo schuldig. Waarom had ik dit niet in de hand, dit zou ik toch NOOOIT doen?  

Het was wel het moment waarop ik me realiseerde hoe diep het kan zitten. Dat je verstand het ene wil maar dat je in praktijk zomaar ineens het tegenovergestelde doet, alsof het niet van jou is…  

Zeker als jouw kind het bloed onder jouw nagels vandaan haalt is het belangrijk om je bewust te zijn van je patronen.   Als je merkt dat je soms heftiger op je kind reageert dan passend is of wat je zou willen, dan wordt het tijd om iets te gaan oplossen. Misschien vind je het niet leuk om dit te lezen, raakt het je. Dat is ook mijn bedoeling… zie het maar als een corrigerende tik…   

Kinderen zijn spiegels. Wij leven voor. Kinderen zien hoe ouders omgaan met frustraties als iets niet lekker loopt. Kinderen zien hoe hun vader of moeder omgaat met boosheid. Kinderen zien hoe je ruzie maakt. En als dat dan betekent dat ze je zien schoppen, gillen, met deuren slaan dan is dat wat jouw kind leert over omgaan met emoties. Niet fraai.    Maar ook als jij conflicten uit de weg gaat, altijd je tranen wegslikt, liever je tong eraf bijt, sus je misschien veel voor je kind, maar is dat dan wat je graag door je kind gekopieerd ziet? Of is het jouw karrenspoor? 

Door: Marguérite van der Linden, 50 jaar waarvan nu 15 in lief en leed met Roel. Valreepmoeder van Sanneke (2005) en Egbert (2006). Marguérite is kindertolk voor ouders en andere opvoeders vanuit haar bedrijf ‘That’s Why!’.