‘Ik ben nu ruim zes maanden zwanger. Met twaalf weken zwangerschap begon het, die branderige pijn in mijn lies, die doortrok naar mijn bovenbeen. O jee, dacht ik, daar is het weer. Want ik herkende dit gevoel uit mijn eerste zwangerschap, vijf jaar geleden.’ Noortje Dantuma (31) uit Leeuwarden weet het nog goed. ‘Ik was toen in verwachting van mijn dochter. Als ik een dag te veel deed, had ik last van mijn rug en mijn bekken. En ’s avonds was ik helemaal óp.’

‘Toentertijd negeerde ik het advies van de verloskundige om er naar te laten kijken. Achteraf gezien, had ik wel aan de bel moeten trekken want eigenlijk zijn mijn klachten nooit meer voor 100% overgegaan. Als ik lang achter elkaar liep, ‘zeurde’ het weer in mijn bekken. Even op de bank zitten, gaf meteen al verlichting. Nu de pijn bij mijn tweede zwangerschap terugkwam, kon ik er niet omheen: ik heb bekkenklachten en daar moest ik hulp voor zoeken.’

Overbelast

Noortje is niet de enige. Bij het Bekken en Bekkenbodem Zorgcentrum melden zich wekelijks vrouwen met vergelijkbare problemen. Barbara Hettema is één van de vijf gespecialiseerde bekkenfysiotherapeuten. Zij vertelt: ‘Meer dan vroeger hebben vrouwen last van bekkenpijn tijdens de zwangerschap. Dit is wel te verklaren: veel vrouwen werken buiten de deur. Ze hebben het druk met eventuele andere kinderen, willen hun huis op orde houden en steken energie in sociale verplichtingen en sport. Ze raken overbelast en het is logisch dat er dan klachten kunnen ontstaan.’

Wat is die bekkenpijn nu eigenlijk? ‘Vroeger heette het bekken-instabiliteit wat in feite een verkeerde benaming is. Want elke zwangere vrouw wordt instabiel door verweking – onder invloed van hormonen – van het bindweefsel in het bekkengebied. Dat weker worden van banden en spieren is nodig om bij de bevalling de baby ruimte te geven. Bij sommige vrouwen geeft dit pijnklachten. Meestal zijn die goed te verdragen zolang een vrouw maar op tijd haar rust neemt. Door de levenswijze van veel werkende vrouwen, schiet die rust er vaak bij in.’

Trainen

Noortje herkent zich hier wel in. ‘Ik ben kraamverzorgende en gewend om aan te pakken en voor anderen te zorgen. Inmiddels heb ik van mijn bekkenfysiotherapeute Marleen Veenstra adviezen gekregen: hoe sta ik op, hoe moet ik liggen, hoe ontspan ik mijn bekken? Ook train ik o.a. mijn lage buikspieren. Maar ja, de zwangerschap vordert en de banden verweken steeds meer. Dat is nu eenmaal de natuur.’

‘Als ik veel heb gestaan en in mijn huis bezig ben geweest, speelt niet alleen mijn rug op. Ook heb ik een felle, brandende pijn in mijn schaambeen en liezen waardoor ik bijna door mijn benen zak. Opstaan en lopen zijn dan erg moeilijk. Ik moet nog negen weken, hoe erg gaat het nog worden? Werken bij gezinnen thuis gaat niet meer, daar voel ik me meer een last dan een toevoeging. Daarom zit ik nu op therapeutische basis op kantoor, voor een paar uren per week. Ik verdeel mijn activiteiten nu beter over de dag. En ik pak mijn rustmomenten.’

“Ook zien we tegenwoordig dat vrouwen soms te snel willen presteren.”

Presteren

Na de bevalling kunnen klachten aanhouden of juist dán de kop op steken. Marleen Veenstra: ‘Vrouwen zijn ouder dan vroeger bij het krijgen van hun eerste kind. Dat betekent iets meer kans op een zwaardere bevalling en op klachten achteraf. Ook zien we tegenwoordig dat vrouwen soms te snel willen presteren. Bewegen na de bevalling is goed maar doe het met mate. Wandel dus niet al na twee dagen de stad in achter de kinderwagen ‘omdat vriendinnen dat ook doen’ en loop de eerste drie dagen niet de trap op en af. De kraamverzorgende is er niet voor niks. Bewaak je grenzen en luister naar je lichaam. Gun je lijf een natuurlijk herstel. Met ‘even doorzetten’ gaat de bekkenpijn niet over. Het is als met een verstuikte enkel die je rust geeft: ook je bekken heeft rust nodig.’

Op grond van hun praktijkervaringen weten de beide therapeuten dat 80 tot 90 % van alle cliënten na een jaar klachtenvrij is. Bij vrouwen die al last hadden van hun rug kan het herstel wat langer duren. Omdat voorkomen nog altijd beter is dan genezen, is het voor zwangeren mogelijk om in het zorgcentrum mee te doen aan ‘Zwanger Fit’, En nog even een hart onder de riem voor al die vrouwen die toch last hebben: ‘Bekkenpijn komt doordat je overuren hebt gemaakt en te veel doet. Zie het nooit als een kwestie van falen.’

Voor informatie: www.bekkenbodemzorgcentrum.nl

Cijfers

In Nederland komt bekken- en lage rugpijn rond de 14e week voor bij 39% van de zwangeren die niet eerder lage rugpijn hadden en bij 65% van de zwangeren die wel eerder klachten hadden rond lage rugpijn. Rond de 30-ste week zijn die cijfers nog hoger: bij 67% van de vrouwen zónder voorgeschiedenis en bij 88,5% bij vrouwen mét een voorgeschiedenis van lage rugpijn. Gemiddeld zoekt 20% hulp tussen de 34-ste en 40-ste week van haar zwangerschap.

Adviezen van de bekkenfysiotherapeuten

• Neem regelmatig een rustpauze en ga even liggen. Maak je werkdagen korter en beperk zware belasting.
• Blijf vooral wel bewegen, maar binnen je mogelijkheden.
• Sta rechtop, maak je lang alsof een draadje je kruin omhoog trekt.
• Loop met normale passen en ga niet waggelen.
• Probeer ontspannen te zitten dus niet met de benen over elkaar maar op  beide billen, bijvoorbeeld in kleermakerszit of de enkels gekruist waarbij de knieën naar buiten vallen.
• Ga zitten bij het aantrekken van een broek, sokken, schoenen etc.
• Beweeg je na de bevalling zes weken in en rond je huis en ga dáárna je activiteiten opbouwen.
• Neem de tijd voor herstel van je lichaam: negen maanden zwanger – daarna negen maanden ontzwangeren.

Tekst: Aukje Mulder
Ut: De Lytse Heit & Mem nr. 1 2014

Boekentip: Bekkenpijn tijdens en na de zwangerschap