heit&mem

Het eerste levensjaar ABC

Wat staat je te wachten na de bevalling en in het eerste levensjaar van jullie kleine spruit?
Hier volgt een abc van woorden en situaties die betrekking hebben op deze nieuwe fase van je leven!

Ciska Noordmans 5 november 2023

A Apgar-score – Apgar-skoaretomke.stickerutknipt
Als een kindje net geboren is, wordt het na een minuut al getest en krijgt het meteen zijn eerste cijfers: de Apgar-score. De score geeft een indruk van de algemene conditie van het kindje. De test wordt één, vijf en tien minuten na de geboorte uitgevoerd.

B Borstontsteking – Boarstûntstekking
Boarstûntstekking is in hiele ferfelende en pynlike ûntstekking yn it boarst. Kinst it probearje te foarkommen troch it boarst goed leechdrinke te litten, genôch rêst te nimmen en hurde plakken yn it boarst fuort te massearjen.

C Colostrum – Kolostrum
Colostrum is de allereerste borstvoeding. Het is knalgeel van kleur en zit vol goede vetten, mineralen, eiwitten en vitaminen en helpt het kindje bij het opbouwen van zijn afweersysteem. Het zorgt ervoor dat het kind snel het meconium uitpoept. Na drie dagen verandert de moedermelk van kleur.

D Draagdoek – draachdoek
Sjochst se hieltyd mear, draachdoeken en oare dragers. Nijberne poppen meie al yn in draachdoek, mar wol mei it advys om se op de búk te dragen, mei it gesicht nei dy ta. Dan kinsto goed reagearje op sinjalen fan dyn poppe.

E Eerste hulp bij kinderongelukken – earste help by berneûngelokken
Jelmer ziet vloeibaar wasmiddel voor limonade aan en neemt een slok. Nynke trekt zich op aan het tafelkleed en kiepert hete thee over zich heen. Jonge kinderen op ontdekkingsreis komen hun eerste levensjaren meestal niet zonder kleerscheuren door. De cursus Eerste Hulp bij Kinderongelukken leert ouders adequaat te reageren. 

tomke5F Friese slaapliedjes – Fryske sliepferskes
Ier of let moatte alle berntsjes in kear op bêd. Sliepferskes jouwe struktuer oan de dei. Ienfâldige ferskes lizze de basis foar muzikaliteit en lietsjes stimulearje de taalûntwikkeling, wurdskat en taalfeardigens! Op ’e site binne de bekende ferskes oersetten yn it Frysk.

G Geelzucht – gielsucht
Soms wordt de pasgeborene na een paar dagen geel. Dit komt doordat het teveel aan rode bloed-lichaampjes moet worden afgebroken door de lever, die daar nog niet helemaal op berekend is.
Niet zo erg, zolang het kindje niet te geel wordt, en suf en sloom.

H Huiduitslag – hûdútslach
De hûd fan in lytse poppe is kwetsber en dêrtroch gefoelich foar bygelyks hûdútslach. Yn de liifmoer (baarmoeder) wurdt de hûd beskerme troch it fruchtwetter en it fette hûdsmar. At de poppe berne is, dan moat de hûd wenne oan de nije omstannichheden, en as reaksje kin der dan pûkelige útslach ûntstean.

I Irritaties aan tafel – Yrritaasje oan tafel
Oefent uw peuter ook zijn fijne motoriek door de poes in te smeren met aardappelpuree, en leeft hij dagenlang op drie kruimeltjes rijstwafel? Veel peuters drijven hun ouders tot wanhoop met hun niet-eetgedrag. Het blijkt dat eetproblemen terug te voeren zijn op de wisselwerking tussen ouders en kind.

J Jarig – Jierdei
Hoera, ien jier! Jim lytse poppe is no offisjeel in ‘hummel’ .

K KISS-syndroom
10 procent van alle kinderen heeft het KISS-syndroom. Deze kinderen kunnen uren achtereen ontroostbaar huilen, tot je er wanhopig van wordt. Bovendien draaien ze het hoofd steeds naar één kant en/of overstrekken ze zich. Herkenbaar? Hij/zij zou last kunnen hebben van het KISS-syndroom.

L Luieruitslach – ruftútslach
De biltsjes fan lytse poppen binne kwetsber en gau yrritearre. Dat komt foaral troch de urine, dy is soer en byt yn de kwetsbere hûd, mar ek ûntlêsting kin soer wêze en dan wurdt it allinnich mar slimmer. Ferwikselje regelmjittich it ruft (luier).

M Meertalig opvoeden – meartalich grutbringetomke10
Kunnen kinderen net zo goed twee talen leren als één? Er is geen limiet aan wat een kind aan talen kan leren. In sommige landen spreken hele jonge kinderen al drie of vier talen. Meestal helpt de ene taal de andere, en bovendien wordt het door de meertalige opvoeding gemakkelijker om later nog andere talen te leren.

N Navigeren in het Fries – navigearje yn it Frysk
Kinst dyn TomTom ek ynstelle mei de Fryske frouljusstim fan Richtsje of de Fryske manljusstim fan Romke.

O Ontbijt – moarnsbrochje
Iedereen weet zo langzamerhand wel dat een ontbijt je ‘motor’ laat opstarten. Het geeft je energie. Het brengt je stofwisseling op gang, je hersenen gaan beter werken en je bloedsuikerspiegel blijft gedurende de hele dag stabieler. Op de site 20 gezonde, simpele én lekkere ontbijttips voor je kinderen!

P Pijnlijke tepels – pynlike tepels
De tepels moatte faak earst efkes wenne oan de sterke krêft wêrmei’t de poppe deroan sûget. Troch de lytse poppe de earste dagen net langer as in kertier oan elk boarst te lizzen, kinst dat foarkomme. Lit nei in drinkbeurt de tepels droegje oan de loft.

R Rapley-methode – Rapley-metoade
De Rapley-methode gaat uit van vast voedsel in de natuurlijke vorm. Stukken banaan, wortel, bloemkool, etc. worden aangeboden in (kinder)vuistgrote stukken. Vast voedsel eten kan alleen als het kind al rechtop kan zitten en goede mond-motorische vaardigheden heeft.

S Spreidbroek – spriedbroek
In spriedbroek is in helpmiddel om de heupen fan de poppe yn de goeie stân te krijen. Meastentiids wurdt de ôfwiking, wêrby’t de heupkom it heupgewricht net goed omslút, by it konsultaasjeburo konstatearre. Nei in jier yn in spriedbroek is it probleem meastal wol ferholpen.

T TomkeTomke-cmyk
Tomke is een voorlees- en taalstimuleringsprogramma in het Fries voor peuters. Het jongetje Tomke beleeft samen met z’n vriendjes en de hond Romke kleine avonturen. Voorleesactiviteiten, liedjes en spelletjes vindt u op de site www.tomke.nl Ook verschijnt er elk jaar één Tomke-uitgave op papier.

U Uraten
Dat binne urinekristallen, oranjeread fan kleur, dy’t in baby yn de earste dagen soms útplast. It liket as oft it bloed is, mar dat is it net. Kinst de baby wat faker oanlizze om wat ekstra focht te jaan. Nei in pear dagen ferdwynt it fansels.

W Woordjes – wurdsjes
Tussen de 8 en de 14 maanden zeggen kinderen meestal hun eerste woordje. Meestal is dit een woord met een heldere klank, dat je kindje veelvuldig van je heeft gehoord. In deze Heit & Mem vind je daar meer over.

IJ ijsjes – iisko’s
Zelfgemaakte ijsjes zonder toegevoegde suikers zijn een heerlijke traktatie voor groot en klein. Op de site vind je een aantal recepten om je vingers bij af te likken.

Z Zindelijk – skjin
Omdat de moderne pampers de bernebiltsjes hearlik droech hâlde, fielt it bern him net sa gau wiet of fiis. Fan sa’n 18 moanne ôf kinne bern bewust de plas en poep ophâlde. Nei it tredde jier wurdt it lestiger om ferkearde gewoanten ôf te learen.

Ut: De Lytse Heit & Mem nr. 1 2014

Op de hichte bliuwe fan heit&mem? Meld dy oan:

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Ek ynteressant!